Moord & doodslag

De tijd gaat snel, nog maar iets meer dan 130 dagen tot de World Cup. Het maken van voorverhalen begint op stoom te komen, naast het gewone nieuws. Er komen zware onderwerpen voorbij. De laatste tijd heb ik – schrijvende - m’n geld verdiend met prostitutie, moord en doodslag.

In een interview kwamen we op het buitensporige geweld dat hier opvallend vaak wordt toegepast bij roofovervallen op (doorgaans blanke) boeren, burgers en buitenlui. Weerloze oude mensen waarbij met een snoeischaar de vingers worden afgeknipt, oogleden worden afgesneden, vrouwen die met hete strijkijzers op de borst worden gebrand. Een Indiaas meisje van 10 jaar wordt bij een overval eerst verkracht en vervolgens opgehangen.
De buit - soms niet meer dan een mobiele telefoon of een paar tientjes in contanten - staat vaak in geen enkele verhouding tot het geweld. Als het de overvallers om waardevolle spullen te doen zou zijn, zouden ze die martelingen toch achterwege kunnen laten?

Hier vlakbij is in 2007 nog een blanke boer vermoord door een ontslagen plaaswerker. Die bond de boer aan een touw achter zijn eigen bakkie en jakkerde kilometers over een grindpad totdat de man totaal ontveld was.

De rechtervleugel van de Afrikaner natie ziet hierin het bewijs van pure rassenhaat. Immers, de daders van plaasaanvalle zijn bijna altijd zwart, de slachtoffers blank.
Mijn gesprekspartner, een wat meer gematigde Afrikaner boer, geloofde daar niet in. "Misschien zit het gewoon in de Afrikaanse cultuur", opperde hij. "Als je ziet wat zwarte mensen elkaar aandeden tijdens de apartheid; in de townships necklaceten ze elkaar op straat terwijl de kinderen eromheen speelden. Als je zo opgroeit, heeft een mensenleven toch totaal geen waarde meer? Kijk naar Rwanda, kijk naar Sierra Leone, waar armen en handen werden afgehakt. Kijk naar wat er in de martelkamers in Zimbabwe gebeurt."

Nou waren er ook genoeg blanke politiemannen die onder de apartheid de meest gruwelijke martelingen verzonnen. Of dichter bij huis, in de concentratiekampen in voormalig Joegoslavië. De Amerikanen (en daarvoor de Irakezen) in de Abu Graib gevangenis. Het blanke ras kan er ook wat van.

Al zou je in daarbij misschien nog kunnen aanvoeren dat er sprake was van oorlogsistuaties, met ideologiën en gezagsstructuren. Als is dat natuurlijk nooit een exuus voor marteling.

Maar bij een bejaarde blanke vrouw de ringvinger afknippen, enkel en alleen omdat jij die trouwring wil hebben en zij 'm er niet snel genoeg af kan krijgen?
Of een zwarte jonge vrouw verkrachten en vervolgens met een nagelknippertje haar beide ogen uitsteken, zoals van de week is gebeurd?

Wat maakt dat een mens op het punt belandt dat je een mede-mens zoiets aan kunt doen? Wat gebeurt er in die hersenen? Worden er bepaalde knoppen (medemenselijkheid, geweten, gevoel, verstand) uitgeschakeld? En, engst van alles: kan iedereen op dat punt komen?