HUHH??!

Marcel dacht zaterdag even dat de wereld verging. Rustig buiten een sigaartje rokend, 's avonds om elf uur, zag hij hoe de hele hemel plotsklaps oplichtte met een fel blauw/wit licht. Hij bereidde zich voor op de schokgolf, de paddenstoel aan de horizon en een ontmoeting met zijn Maker – maar die bleven uit.

Het fenomeen bleek achteraf toe te schrijven aan een meteoriet die ergens op de grens van Zuid-Afrika en Botswana moet zijn neergekomen. (Was misschien voor mij bedoeld, maar in elk geval een half etmaal te vroeg afgevuurd!)

Bewakingscamera’s in Joburg hebben het verschijnsel geregistreerd. Er staan twee korte filmpjes op YouTube. Filmpje 1. Filmpje 2.

Zim

Afgelopen weekeinde samen met Deon meegereisd naar Zimbabwe. De trip was dit keer (gelukkig) niet zo enerverend als de eerste keer, in januari 2008, toen we een nacht vast zaten in een bakkie...

Vanuit Deons kerk rijden er nog steeds regelmatig dominees naar Bulawayo en Harare met een aanhanger vol hulpgoederen voor de nooddruftige hervormden en gereformeerden aan gene zijde van de grens. Maar nu de schappen in Zim weer aardig vol beginnen te raken, is het de vraag of dit nog veel langer nodig/nuttig is. Anders gezegd: of de kerk in ZA niet beter geld kan sturen. Want er is ondertussen wel genoeg van alles te krijgen - ik zag zelfs een dealer in speedboaten - maar je moet wel geld hebben. En dat heeft niet iedereen. De werkloosheid is gigantisch hoog (pakweg 90 procent) en vrijwel alles wat er te koop is, is geïmporteerd. En moet in US$ of ZA rand worden betaald, en niet iedereen beschikt over forex. Ook bijvoorbeeld elektriciteits- en waterrekeningen gaan in US dollars. Waarbij overigens het verbruik niet eens altijd bekend is - als je maar een symbolisch bedrag aan US$ overmaakt, is het al gauw goed!
Ook brandstof is weer beschikbaar, maar het bleek zondag toch nog verdraaid moeilijk om aan benzine te komen. Diesel was overal te krijgen, maar de benzine was op. Gewoon niet geleverd. Uiteindelijk kon Deon via-via toch nog een paar liter 'blend' scoren (een mix van gelode en ongelode benzine) maar het was anders nog best een stuk duwen geweest naar de grens.
Kortom: oppervlakkig bezien lijkt het een stuk beter te gaan, maar je hoeft maar ietsje met een nagel te krabben en de zwarte werkelijkheid ligt bloot.

Dat bleek ook wel in Musina (grensdorp aan de ZA kant). Op een koude en regenachtige vrijdagmiddag zijn we daar nog langs geweest bij een shelter voor alleenstaande minderjarige migranten. In het township van Musina worden die Zimbabwaanse jongens opgevangen. Ze zoeken allemaal naar een beter leven in ZA maar slagen daar niet in, en stranden dan in zo'n ranzig opvanggebeuren, met weinig andere bezittingen dan de kapotte kleren aan hun lijf. Ze hebben een bed/matras en ze krijgen eten, maar daar heb je 't wel mee gehad. Alles was vuil, vies en ellendig. Het jongste jongetje was 9 jaar. Als je dan zelf even later warm en droog aan de spare ribs zit, wringt dat behoorlijk...

Brrrrrrrrasta

Nog even en de schaatsen kunnen uit het vet! Achtjes draaien op het zwembad. Zuid-Afrika maakt zich op voor een bizar koufront; er wordt zelfs sneeuw voorspeld in de Drakensbergen. Vanaf de Zuidpool buldert er een venijnige wind. In Joburg komt het kwik tot vrijdag amper boven de 13 graden. Kan het bier gewoon weer in de schuur ipv in de koelkast. Ineens komt de kerstversiering in winkels en dorpsstraten ook niet meer zo bizar over.

Beetje sneu wel voor mede-Hoogkamper Willem N., die zondagavond zomaar even op de koffie kwam. Hij vliegt eind van de week al weer naar huis. Als de wind zo blijft blazen, is-ie in vijf uurtjes thuis...

Maar waar heel Zuid-Afrika zich vandaag écht druk over maakte, is de verkrachting van het nationale volkslied door een gesjeesde Rastafari. De in Parijs woonachtige Zuid-Afrikaan Ras Dumisani en twee clowneske bongo-spelers gaven hun versie van het Nkosi Sikeleli Afrika ten beste, voorafgaand aan de rugbywedstrijd Frankrijk-ZA vrijdag in Frankrijk. Werkelijk tenenkrommend slecht, vals en onherkenbaar als de nationale hymne. Rugby-bokken collectief over de zeik. Worden zulke volksliedzangers niet van te voren gescreend? Achteraf verbaast het niemand dat Zuid-Afrika het oefenpotje verloor met 13-20.

Eén voordeel heeft het: de verbroederende factor is ongekend hoog. Nog nooit was de verscheurde regenboognatie het zó roerend eens: deze man mag nooit, nooit, nóóit meer zingen. Hasta la pasta, Rasta.

Hop

Wat nou, mei - in november leggen alle vogeltjes een ei! Onder onze dakpannen aan de terraskant broedt een hop. Ik dacht dat hij (zij?) steeds onder het boeiboord op jacht ging naar insecten, maar het bleek een kwestie van brengen in plaats van halen.

Het zwaluwnestje boven de voordeur is ook weer verhuurd, aan de gierzwaluwen. Vooruit, voor de aardigheid nog een toepasselijk gedicht van Hilbrand Rozema:


Gierzwaluwen

Handenvol hoog opgegooide, dappere verzetskruisjes,
sikkeltjes die de zomeravond oogsten, wolk voor wolk.
In de Provence, als Alpengierzwaluwen, gaan ze gekleed
in herengilet. Franse obers, met volle dienbladen

struikelen ze over de terrassen, van terroir, mineralen
en warme steen. Bijna wil ik daar later heen, als kalk,
dat landschap in, een lege plek om dan het lijf maar
neer te leggen, een land om ooit in op te staan.

Een gierzwaluw leeft ervan, van uit de bocht vliegen.
Eindelijk thuis, ben ik voor hen een grotwandbewoner.
Op éénhoog broeden ze, de muur slokt ze op en nee,
je hoeft er niets voor te doen, het is genade,

alleen wachten, dat moet je wel, en thuis zijn, achter hun muren,
terwijl zij uit de bocht blijven vliegen, nu mede namens mij:
de kleine sikkels, die de zomers oogsten en de uren.

© Hilbrand Rozema




Verder zit het schooljaar er weer bijna op. Deze week stond in het teken van de jaarlijkse uitvoering van Anthony’s kleuterschool en de ‘award morning’ en ‘prestige evening’ van Dorien en Margriet. De dames hebben weer allebei een gouden certificaat in de knip als oorkonde voor geleverde prestaties. Plus een boekenbon voor Margriet.

Het begint onderhand weer aardig warm te worden overdag. De zwembadzak is weer gevuld en vooral Anthony heeft er veel plezier in. Hij heeft sinds een week of drie het zwemmen door, ineens is de knop om en vindt hij het hartstikke leuk. Ook zonder bandjes of noodle kan hij zich nu goed redden en het begin van de borstcrawl is er. Zwemles is ineens een feest!

Met het warme weer krijgen ook vrij essentiële huishoudelijke apparaten het moeilijk. Zowel de diepvries (van Swazilandse makelij...) als de koelkast kunnen het amper trekken. Onderste deel van de diepvries werd een beetje zompig, gesmolten en weer aangevroren bonte klonten van gelekte waterijsjes en halfbevroren brood.

Het bedrijf dat de airco van Marcel z’n jeep had gereviseerd, doet ook in ijs- en koelkastenherstel. De mannen kwamen gisteravond langs en wierpen er een deskundige blik op. Waarschijnlijk een kwestie van te veel stof op de achterste ribbelplaten en de warmte niet kwijt kunnen. Ding werd eens grondig schoongemaakt.

Ook de waterlekkende koelkast werd van alle stof en vlokken ontdaan en iets bijgesteld, en we kregen tips om het slecht sluitende rubber van de deur weer terug in model te krijgen. Alles bij elkaar waren ze wel een half uurtje bezig. Kosten: niks. Nul. Gratis. Mahala! Kom daar maar ’s om in Nederland! Marcel stak ze 50 rand toe voor de moeite, die durfden ze bijna niet aan te nemen.

Hollandse markt

Hollandse hits vermengden zich met de geur van kroketten, oliebollen en poffertjes. Een beetje onwerkelijk was het wel, de Hollandse markt vanochtend in Benoni. Net of je in Achterveld over de braderie loopt. Kramen met dropjes, stroopwafels, tweedehands boeken, speelgoed, zoute haring en kaas, maar ook Albert Heijn-kapucijners en Euroshopper-beschuit. Wapperende oranje vlaggetjes en heel veel oude Hollanders. Plaats van handeling: het Nederlandse bejaardencomplex Oranjehof. Dat organiseert twee keer per jaar een Hollandse markt. Niet alleen goed voor Hollandse versnaperingen, maar ook voor verhaalideeën.
Onder het genot van Marco Borsato’s 'De meeste droooooomen zijn bedrog' en andere pareltjes (denk Vader Abraham, Lenny Kühr...) hebben we onder meer twee dozen met kroketten en bitterballen ingeslagen. En een stukje Italiaanse kruidenkaas gehaald bij een degelijke Zuid-Hollandse familie, die in Cullinan Nederlandse kaas maakt.

Ook nog een mooi oud beschuitblik gescoord, van Bosscher Beschuit uit Zuidwolde, met Dwingeloos tafereeltje. De blikkenverzamelwoede wordt er nog niet minder op!
Voor de nieuwe bus ook meteen maar een rol Bolletje beschuit meegenomen. Terug in Heidelberg direct door naar de Pick ‘nPay - helaas... Hebben we ein-de-lijk weer beschuit, zijn de aardbeien out of stock! Gelukkig ligt er nog een broodje zoute haring te wachten.

IJsbak

De yoghurt en de schaaltjes staan al op tafel, maar Margriet heeft duidelijk andere plannen. "Mama, mogen we ijs toe?"
– "Hebben we dan nog ijs, schat?" Dat soort huishoudelijke zaken heb ik nooit echt op een rijtje, maar Margriet weet het zeker. "Nou, haal maar op dan." Ze schiet van haar stoel en komt even later triomfantelijk terug met een grote bak Nestlé aardbeienroomijs, die ze met een klap op tafel zet. Grote grijns. IJsbolletjeslepel erbij. "Zie je wel, mam!"
Deksel eraf – een diepgevroren macaronischotel lacht ons toe. Ik schiet hartgrondig in de lach, tot verontwaardiging van dochterlief. Gelukkig smaakt de yoghurt ook lekker...

Jaren geleden op de AgD-redactie in Zwolle is dit fenomeen al eens uitgebreid bespiegeld door collega Bert K.: "Zul je altijd zien, als je denkt dat je nog een kliekje in de diepvries hebt, vind je alleen maar ijs, en als je een keer zin hebt in ijs, vind je alleen maar boerenkool. Of erwtensoep."

Dit verschijnsel zit ongetwijfeld in dezelfde categorie als: hoe komt het dat wasgoed in de wasmachine altijd binnenin een dekbedovertrek gaat zitten; waarom zitten autosleutels altijd in de laatste jaszak die je nakijkt; en vind je een verloren geraakt voorwerp terug anderhalve dag nadat je een vervangend exemplaar hebt aangeschaft?

P.S. Quote: "Junk is stuff you'll need three weeks after you've thrown it away."

Door of Hope

Laatst het tienjarig jubileum meegevierd van Door of Hope, het Johannesburgse kindertehuis waar onze zoon zijn eerste vier maanden heeft doorgebracht. De verhalen op de gala-avond waren mooi en verschrikkelijk tegelijk.
Mooi om te horen over de honderden kinderen die in de loop der jaren een liefdevol tehuis hebben gevonden.
Aan de andere kant worden er in Johannesburg nog dagelijks ongewenste baby’s achtergelaten. Vrijwel zonder uitzondering zijn het zwarte kindjes. De politie vindt ze soms ingepakt in plastic zakken. Van een flat gegooid. In een vuilniszak. Door een toilet gespoeld. Op treinrails gebonden. Achtergelaten in een park, soms met de navelstreng er nog aan.
Het aantal lijkt toe te nemen, vermoedelijk als gevolg van de stijgende armoede. Moeders in uitzichtloze situaties zien soms geen andere uitweg.

De Door of Hope probeert een alternatief te bieden via een babyluikje, waar radeloze moeders anoniem hun baby in kunnen deponeren. Gemiddeld gebeurt dat een paar keer per maand. Het merendeel van de baby’s wordt door de politie binnengebracht.
Zoals de naar schatting drie maanden oude Nathan. Hij werd gevonden langs de kant van de weg. Doodziek van de zonnebrand, ernstige huiduitslag. En volledig in shock vanwege de voorbijrazende vrachtauto’s. Nathan is inmiddels geadopteerd en maakt het goed.
Of Jabu. Hij was een paar uur oud toen hij werd gevonden in de tuin van een ziekenhuis. Later werd duidelijk dat hij uit een hooggelegen raam was gegooid. Met hem liep het niet goed af. Vanwege zijn hersenbeschadiging hield kon hij geen voedsel binnenhouden. Jabu werd maar zes weken oud.

Het zijn verhalen die ons diep raken. Hoe radeloos (of ziek?) moet je zijn om een baby zoiets aan te doen? En aan de andere kant zijn er talloze stellen die het maar niet lukt om kinderen te krijgen. Een en een is twee, zou je zeggen, adoptie is de optie. Maar ik heb natuurlijk makkelijk praten. Twee vlotte zwangerschappen achter de rug; wat weet ik van ongewenste kinderloosheid...

Ik ben wel adoptie-ervaringsdeskundige. En ik kan alleen maar zeggen dat we er geen seconde spijt van hebben gehad. Als u dit stukje leest, is hij net gisteren vijf geworden. Een grote kleine dondersteen, even ondeugend als lief, die regelmatig verkondigt dat hij wel ‘tienmiljoenduizendhonderd’ kusjes en knuffels heeft voor papa en mama. En voor z’n zusjes ook. Elke dag met hem is voor ons een cadeautje. Dit weekend brengen we door aan de grens met Lesotho, het land waar zijn biologische moeder vandaan komt. Zij stond hem daags na zijn geboorte af aan het tehuis, omdat ze wist dat ze niet voor hem kon zorgen.

Wat zou ik graag willen.
Wat zou ik verschrikkelijk graag willen.
Dat ze hem kon zien.


(Column in De Gelderlander, 24 oktober 2009)