Apis caffer

Het nestje van de kleinstreepzwaluwtjes (Hirundo abyssinica) boven onze voordeur is weer bewoond – maar wel door ander volk. Er zit nu een bont soort gierzwaluwtjes in (Apis caffer, zie foto.) Volgens Newman’s vogelboek kan dat goed kloppen: deze zomergasten nemen regelmatig bestaande zwaluwnesten in buitenwijken in hun bezit.
Er zijn ook jonkies, maar vanwege de tunnel aan het nest (zie foto, soort omgekeerde iglo tegen het plafond) is daar helaas niks van te zien. Ze piepen wel. Dat is ook bijbels. Zie Jesaja 38:14: ‘ik piep als een gierzwaluw, ik klaag en kreun als een duif.’ Jaha, zo leer je nog ’s wat!

Ander dierennieuws: de Christmas beetles zijn weer terug. Ook typische zomergasten. Glanzende bruine keverts die irritant rond de lamp snorren, maar verder ongevaarlijk zijn. Hebben wel de neiging om hinderlijk schijndood neer te vallen op ongewenste plekken, zoals in je koffie. Of in je bed.

En deze week ging de BAT in Zevenaar definitief dicht. Afgelopen week zijn de laatste sigaretten geproduceerd, zie het filmpje op de site van De Gelderlander. Marcel had het er wel een beetje moeilijk mee. Maar het schijnt dat één van de laatste machines die er nog stonden, nu verscheept gaat worden naar Heidelberg. Kan-ie ‘m zelf therapeutisch weer inelkaar zetten...

Een jaar geleden....

Ja lieve vrienden, het is zover: we zijn een jaar weg! Precies 365 dagen geleden zaten we in het vliegtuig onderweg naar ZA.

Vanavond zaten we hier in Heidelberg met twee van onze naaste buurmannen (niet lachen: ze heten Sakkie en Wally) te brainstormen over een buurtbarbecue voor ons Charlida Parkje. De uitnodigingen heb ik ter plekke gemaakt - in 't Afrikaans!! - en uitgeprint. Oftewel: het lijkt erop dat we zijn ingeburgerd.

Moest toch ook even weemoedig terugdenken aan de eerste initiatieven voor de buurtbarbecue aan het pleintje aan de Albert Neuhuysstraat, negen jaar geleden, met Willem en Mil en destijds nog Peter en Jolanda... We hebben/maken het hier gezellig, maar we missen onze oude buurt ook!! Ech wel.

Gelukkig is er internet. Ik heb vaak bedacht dat de hele emigratie een enorm stuk zwaarder zou zijn geweest als we geen internet zouden hebben. We skypen, hyven, chatten en mailen heel wat af. Vooral Skype is een uitvinding! En desnoods de gewone telefoon. En ouwerwetse post blijft ook altijd leuk.

Ik heb zwaar medelijden met die families die in de vijftiger jaren emigreerden: vanaf de oceaanstomer in de haven van Rotterdam nog één keer zwaaien met je witte zakdoek, en dan als je geluk had een of twee keer per jaar een brief ontvangen uit Nederland...

Het was niettemin een enerverend jaar. Vooral vanwege de onzekerheid: tot september moeten wachten op Marcels werkvergunning. Heb er behoorlijk depressieve momenten van gehad, die vooral op het laatst met steeds kortere tussenpozen terugkwamen. Als we van tevoren hadden geweten dat het zo lang zou duren, waren we er vast nooit aan begonnen.

Hebben we dan spijt van de stap? Zeker niet.
De persoonlijke groei zie ik als de grootste winst. We hebben als gezin een stap in het onbekende gezet en ons leven totaal omgegooid. Aanpassen aan een nieuw land, nieuwe cultuur, nieuwe school, nieuwe taal, nieuwe mensen. Van die ervaring worden we alleen maar wijzer, rijker en sterker. Ook van het freelancen leer ik nog elke dag weer bij, al zit ik 15 jaar in de journalistiek.

Gelukkig blijven sommige dingen ook bij het oude. Zo moet ik morgen weer een stukkie tikken over bluetongue, voor het AGD.
Zo zie je maar weer.
L'histoire, se repète.

Vier jaar!

Er is er één jarig hoera-hoera!
Onze Toon is vandaag 4. Voor het eerst dat-ie z’n verjaardag viert in zijn 'thuisland'. Onze kleine vriend wist precies wat hij wilde hebben: een boekje van de Lion King (zie foto), een blauw horloge (toevállig ook nog voor weinig een gevonden bij de PicknPay-super!) en een fiets. "De fiets doet het niet zo goed", aldus Anthony, lees: ik verrek het nog om te fietsen. Die trappers rond trappen is toch echt iets te veel moeite! Hij is dus toch nog niet zo verhollandst als wij dachten.

Vanochtend heeft-ie op de kleuterschool getrakteerd op blauw versierde cupcakes, heel mooi en lekker, gemaakt door Tersia. De staf vond ze ook lekker, want ik heb er geen één van terug gezien...
Toon ligt nu in bed, voor het laatst met z’n speentjes. Die gaan morgen dus echt weg. Vier jaar is bij ons de speenleeftijd, zeg maar. Maar hij is goed voorbereid: hij heeft zichzelf een snelcursus duimzuigen gegeven. De tandarts was al niet zo blij met z’n speenzuigerij. Hij heeft al een behoorlijke overbeet en dat trekt volgens onze hippe Heidelbergse tandarts (flatscreen met MTV boven de stoel!) ook niet recht bij het wisselen van het melkgebit; wat ik eigenlijk wel had gehoopt. We zien wel.

Zondag na kerktijd vieren we een feestje voor Toon. Marcel zit deze week in de late dienst en dat leent zich niet zo goed voor kinderfeestjes door de week. De BAT heeft officieel een 42-urige werkweek, en om dat bij een drieploegendienst vol te krijgen wordt er na de avonddienst ook standaard op zaterdag van 06.00 tot 14.00 uur gewerkt. Oftewel: lange dagen en geen tijd om het geld op te maken! Wat heet: hij moet z’n eerste echte maansdsalaris nog krijgen, want hij is eind september pas begonnen. En vreemd genoeg keren ze hier ook alleen ploegentoeslag uit over de weken dat je nachttdienst of avonddienst draait; vroege dienst wordt beschouwd als een gewone dagdienst.
As maandag is payday. We zijn benieuwd!

Speech!

Onze meiden zijn top!
Ze hebben het heel goed gedaan op het public speaking event van Heidelberg Public School. Per leerjaar ('grade') mochten een stuk of vijf kinderen meedoen. Serieuze business, met een strak protocol en een vijfkoppige jury onder wie twee profs die overal speeches beoordelen.
Dorien eindigde als tweede van grade 1 en Margriet werd eerste van grade 3 en derde van de gehele onderbouw. Moeders was best trots, met twee dochters op het podium! Ze liggen nu heerlijk in bed en ik ben ook blij – het eindeloze spreekbeurt-oefenen is tenminste achter de rug. En voor de meiden was het ook wel een zenuwentoestand, er ligt best druk op vanuit school.
De foto’s zijn niet helemaal top, maar met een klooiende Toon op schoot en de camera op de nacht-stand (kllllllllllllllik) schoot het ook niet echt op. Maar het geeft een beetje een idee.

Tegeltjes

Prijs de dag niet voor het avond is – een wijze tegeltjesspreuk. Was ik net zo verguld met m’n zelf opgekweekte andijvie, komen de slakken erin! De kleinste plantjes zijn tot op de grond toe opgevroten. Van de verwachte twee weken met andijviestamppot hebben we nu nog een klein weekje over. Marcel heeft er van de week al een stuk of twintig bruine huisjesslakken opgeraapt en over de heg gekeild, de tuin van buurman Baasje in.
Geheel biologisch heb ik een vanochtend een bakje met bier ingegraven. Er zijn wredere manieren om te sterven... voor een slak zeker.
Maar het mooiste komt nog. Marcel vanochtend naar het dorp om boodschappen te halen, en waar komt-ie mee thuis: een mega-krop andijvie! Uit de no-budget Fruit&Veg groentehal. Nooit ergens andijvie kunnen vinden hier, uit armoe zelf maar uit Hollandse zaadjes opgekweekt, en dan dit. Zal er over een maandje ook wel boerenkool zijn te krijgen. Nou ja.
De slakkenbak laat ik voorlopig maar zitten. Daar lag net de eerste al in te marineren. Hups, over de heg.
Smakelijk!

Net een spreekbeurt voor Dorien inelkaar gedraaid over Sinterklaas. Morgenavond is er op school een spreekbeurtenwedstrijd. Door komt uit in het onderwerp 'mijn cultuur/traditie'. Sinterklaas dus. Is weer eens wat anders dan de Zulu- of Suthu-tradties!
Margriet doet mee met 'mijn rolmodel'. Ook een verrassend onderwerp: Heather Reynolds van God's Golden Acre. De rest van de klas doet het voornamelijk over popsterretjes als Rihanna, zei de juf.

Alles draait hier op de scholen om competitie. Er zijn op allerlei vlakken wedstrijden, denk aan spelling, rekenenen, voordrachtskunst etc. Eerst worden op school testen gehouden wie het beste is. Vervolgens strijden de besten van de verschillende scholen van het dorp tegen elkaar. De winnaars daarvan gaan door naar de districtscompetitie en later naar provinciaal en landelijk niveau.

In Nederland polderland is het vooral belangrijk dat een kind plezier heeft op school, z'n best doet en lekker mee kan komen. Hoogbegaafde kinderen gaan soms zelfs onderpresteren om maar niet te veel op te vallen in de klas.
Híer moet je vooral in van alles de beste zijn, en wordt er voor elke prestatie weer een nieuw certificaat uitgedeeld, of een speldje of een prijsje. En liefst met foto in de Heraut, de dorpskrant. Leuk als je goed bent, maar of de middenmootjes en de achterste memmers hier ook wat aan hebben..?
Vooruit, nog een tegeltje: 'meedoen is belangrijker dan winnen'.
Toch?

Bijna een jaar weg...

Ongelofelijk, wat gaat het hard! Als de Puttense brandweer, zeg maar.
Nog twee weken, en we zitten hier alweer een jaar. Een jaar met bijna elf maanden wachten tot Marcel eindelijk mocht gaan werken... Het lijkt alweer lang geleden, maar gelukkig weet je niet alles van tevoren - kunt u mij nog volgen??
Een jaar in Zuid-Afrika; de meiden spreken vloeiend Engels en Toon begint ook al een beetje. Gisteravond zei hij ‘I go to sleep now’ toen ik hem naar bed bracht. Volgende week (23 oktober) wordt hij ook al weer vier!!
Een jaar met af en toe heimwee, maar er kwamen vrienden langs en er werden vrienden gemaakt - en de andijvie staat er tenminste!
Een jaar in een land waarin ik nog steeds niet kan wennen aan het feit dat het Journaal ’s avonds om 19.00 uur begint – gewoon een uur te vroeg, dan ben ik er nog echt niet klaar voor… Nog los van het feit dat bij elk tweede item het geluid net niet synchroon loopt met het beeld, waardoor elk itempje iets weg heeft van een nagesynchroniseerde Duitse commercial. Maar vooruit.
Een jaar in een land waarin gesproken wordt over arctische temperaturen zodra het kwik onder de 16 graden zakt. Het is hier bijna alle dagen heerlijk weer – tenminste, hier op het Hoogveld, je moet dus Echt Niet in de Kaap willen wonen.
Een jaar in het land waarin boze werknemers voor het gebouw van hun werkgever bij wijze van protest gaan staan dansen en zingen, waar de snelste atleet een vent is zonder benen (Oscar Pistorius), waar je bij voorkeur 100 rand laat zien als de politie om je rijbewijs vraagt, waar je voor diezelfde 100 rand en een gedateerd mobieltje ook kunt worden doodgeschoten, waar je nog steeds winkelende blanke vrouwen ziet met hun zwarte ‘domestic worker’ die het supermarktkarretje moet duwen. Onze (zwarte) buurvrouw Theo heeft het al meerdere malen meegemaakt dat er werd gevraagd ‘of haar missus ook thuis was’ als ze de deur open deed van haar royale woning in Overkruin...
Hoe dan ook, het is absoluut een mooi en interessant land, zeker uit journalistiek oogpunt. Er brokkelt steeds meer van de ANC af; dit gaat nog uitermate boeiend worden richting de verkiezingen van 2009. Waarvan het overigens nog niet zeker is of die in april, mei dan wel juni zullen plaatsvinden...
Anyway.
Marcel en ik hebben onder het genot van een zondagmiddagse chardonnay al eens een losse definitie van Zuid-Afrika opgesteld. "Heerlijk land, geweldig mooie natuur, vriendelijke mensen, goed van eten en drinken – en daar moet je gewoon van genieten totdat er een idioot voorbij komt die je een kogel door de kop jaagt."

BAT Heidelberg # 2

Marcel heeft vandaag stiekem een fototoestel in z’n poepert mee naar binnen gesmokkeld en illegaal foto’s gemaakt. De volgende grote bedrijfsgeheimen van BAT Heidelberg kunnen we openbaar maken, oftewel: een blik op zijn nieuwe werkvloer.

Slegs vir insiders!

De fotobijschriften staan min of meer in logische volgorde:

* Handinpak aan de lopende band. De sigaretten gaan hier in dozen en worden in Maleisië verpakt. Normaal gaan de sigaretten in rekken (rakkies).

* Vijf mensen aan een Mk9. Er wordt hier door vijf mensen aan een Mk9 gewerkt, twee meisjes voor de handinpak, een operator, een meisje voor het opzuigen van de tabak en iemand die de omgeving schoon houdt. Het zijn er eigenlijk zes want de PT’er had ik nog niet meegeteld.

* Tabak wordt uit een bin opgezogen met een grote slurf.

* De andere kant van de fabriek staat een Focke 500 met een varios “first in first out oscar” en een Protos 9000 ER. Ze hebben mij PT’er gemaakt van deze machine.

* Wie kent deze Duitse René nog? Hij heeft zo’n vijf jaar geleden een jaar in de inspectie van plant 2 gewerkt

* Dit meisje heeft hier de hele dag gezeten en sigaretten uit de pakjes gehaald.

* Daar ben ik dan bij mijn Protos 9000 ER. Natte koppakking komt door de warmte binnenn, zo’n 23 à 25 graden. Ideale temperatuur voor tabakskevers; gisteren hebben ze er een stuk of elf uit de plafonds gehaald en eergister zo’n dertig. Per dag worden er wel een paar bij de machines gevangen. Het motto is hier dan ook: schoon houden, schoon houden!

Naschrift Gien:
ik ga hier in huis ook een paar tabakskevers loslaten, wie weet werkt dat inspirerend...
Fijn weekend allemaal!

Andijvie

Even in de categorie non-nieuws: de andijvie komt lekker op!
Zie het linker plaatje. Er is niet heel veel Nederlands eten dat wij danwel de kinderen erg missen, maar stamppot rauwe andijvie en ook boerenkool vallen wel in die categorie. In de Zuid-Afrikaanse supers ben ik tot nu toe nog geen endive tegengekomen. Wel bij de grensovergang met Swaziland! Daar zaten een paar vrouwtjes met groente en fruit op de stoep, en verrek: ook een paar kroppen andijvie! Zie de rechter foto, met Annemieke in de handel.

Mijn schone moeder had in april al een paar zakjes meegenomen met Hollandse groentezaden. De border waar vorig jaar de tomaatjes woekerden, staat nu vol met andijvie. Dat wordt straks op z'n volkstuins drie keer in de week stamppot eten, maar goed. Zodra die eruit zijn, kan de boerenkool erin.
Volgens landbouwminister Lulu Xingwana moeten alle burgers in verband met de wereldwijde voedselcrisis zelf maar groenten gaan verbouwen, en dat doen we dus braaf...

Verder komen we als gezin onderhand echt in een normaal ritme. Marcel draait deze week ochtenddienst (ligt nu even bij te slapen) en ik werk 's ochtends heerlijk rustig en gestructureerd van pakweg half negen tot een uur of één. Dan gauw een broodje eten en de meiden uit school halen. Om twee uur is Marcel thuis, die pikt op de terugweg Anthony op, en de middag zit vol met helpen met huiswerk, zwemles et cetera.
's Avonds wel op tijd naar bed, want het hardlooprondje met de buuv is ondertussen vervroegd naar 05.45 uur!! Dat doen we nog trouw drie keer in de week, en dit is voor ons beiden de handigste tijd. Het is dan net licht en nog redelijk koel, ideaal om te lopen. Maar wel akelig koeienboerig vroeg...

Qua journalistiek werk loopt het ook lekker, al kom je hier wel weer voor andere dilemma's te staan dan in Nederland. Stel, je moet een aantal politieke analisten pakken. Je hebt er drie aan de lijn gekregen bij verschillende faculteiten politieke wetenschappen en clubs, maar toevallig allemaal blank. Moet je dan juist wel, of juist niet op zoek gaan naar een 'zwart' geluid voor erbij? Want discrimineer je dan niet ook, of zelfs nog harder?? Daar ga ik nu even diep over nadenken.
Groetjes aan die kant!

Gastblog: Eindelijk Begonnen!

Even voor al Marcels oud-collega's van BAT Zevenaar een gastblog over BAT Heidelberg. Hij komt namelijk met allemaal verhalen thuis waar ik wel braaf naar luister, maar waar ik de ballen van snap. "Dat moet je aan je collega's vertellen", zeg ik dan. Bij deze.

Eindelijk begonnen met werken.

Kan ik het nog wel? Weet ik nog wel hoe de machines werken? Zou ik me een beetje kunnen aanpassen? Kan ik me een beetje verstaanbaar maken?
April 2007 ben ik gestopt bij de BAT in Zevenaar, het is nu september 2008, dus ik heb bijna 18 maanden niet gewerkt. Ik was dat niet-werken ook spuugzat; het werd echt hoogste tijd. Maar ze werken hier 42 uur per week, dus ik zal de eerste tijd wel moe zijn.

Ik heb er nu twee weken op zitten en het bevalt me prima, leuke collega’s en een goede sfeer - maar wat een cultuurschok.

In Nederland was alles altijd supergoed geregeld, we hadden goede tabak, de onderdelen waren makkelijk te krijgen, er was goed overleg onderling en de machines waren voor elkaar. Als je een tabakskever vond, kon je 100 euro krijgen.
Hier scharrelen ze vrij rond; er hangen wel lokvallen bij de machines en als er een kever op vastgeplakt zit, zetten ze er een cirkeltje omheen als-ie gezien is. Ik heb voorbeelden gezien van pakjes sigaretten, waar ze een heel gangenstelsel in hadden gevroten...

In de groep waar ik werk staan vier Protos 90 ER-machines (generatie eind jaren 90), twee Protos 7200’s (eind jaren 80) en twee MK9’s (eind jaren 70). Tot mijn grote verbazing lopen de machines allemaal op de zelfde snelheid, zo rond de 4.500 toeren. 'Hoe kan dat dan', vroeg ik. 'Dat komt door de tabak, die is van bijzonder slechte kwaliteit waardoor we niet sneller kunnen draaien zonder in te boeten op de kwaliteit.' Hoe dit mogelijk is snap ik niet, maar om het nog mooier te maken: dit probleem wordt ontkend door de leiding van de tabaksbewerking waardoor er ook niks aan wordt gedaan.
Ondertussen wordt er wel elke zaterdag en zondag overgewerkt.

De productie gaat nu met het verpakken van sigaretten over van GD machines naar Focke machines. Het probleem is dat er nog niet voldoende BAT-Focke monteurs zijn. Laatst zijn er weer machines geïnstalleerd door mensen van Focke maar er mochten van de BAT geen eigen mensen bij zijn want die hadden het druk met andere dingen; jammer, want dit was echt een gemiste kans voor kennisoverdracht.

BAT is niet de zuinigste dus hebben ze monteurs naar Duitsland gestuurd om daar het monteuren te leren. Deze drie monteurs kwamen terug en een maand later werkte nog maar één van de drie voor de BAT. Ze waren vertrokken naar andere fabrieken waar de lonen veel hoger liggen. BAT Nederland betaalde altijd 'top dollar' waardoor er eigenlijk geen verloop was. De BAT is de rijkste en meest verdienende fabriek in Zuid-Afrika, las ik van de week. Ze verdienen zo’n € 2 miljard per kwartaal. Maar eigenlijk zijn alle monteurs die ik tot nu toe gesproken heb, aan het uitkijken naar werk elders. Ter vergelijking: BAT betaalt monteurs gemiddeld 17.000 rand, en Heineken, die in Johannesburg een nieuwe fabriek opstart, biedt 21.000 rand voor beginnende monteurs.

Op de acht machines die in de groep staan, stonden twee SF PT’ers. Eén werkt drie maanden bij de BAT en de andere twee jaar. Ondanks allerlei toezeggingen is de PT’er met twee jaar ervaring nog steeds aspirant-PT’er. Tot voor kort was hij verantwoordelijk voor acht machines. Tot over zijn oren gefrustreerd omdat zijn klachten geen gehoor vinden en omdat er allemaal toezeggingen gedaan worden die gewoon niet worden nagekomen. Hoe lang zal die jongen hier nog werken?
Ze werken hier met heel veel jonge PT'ers, en het is de bedoeling dat ik hun het vak een beetje ga leren.

Er zijn hier vier onderdelenmagazijnen, één officiële en drie onofficiële. Het officiële magazijn heeft het benodigde onderdeel vaak niet, of kan het niet vinden. Het ligt ongeveer een kilometer van de werkplek vandaan, maar je wordt bediend met een lach ook al duurt het vaak te lang.
De andere magazijnen zijn eigen voorraadjes van hoofdmonteurs; die doen dit omdat het officiële magazijn niet functioneert. Ik heb hier best wel om gelachen met oudcollega René (van Willems uit Duitsland).

Een ander probleem van de fabriek is de monteurs zelf. Ik ben geen racist, maar veel zwarte mensen hebben geen gevoel voor techniek in hun vingers. Ik heb al een paar inbusbouten los moeten boren, maar ja dat hoort er nu eenmaal bij.

Als jullie nou denken dat ik nu al problemen heb met het werk, echt niet. Ik ben de spreekwoordelijke vis in het water, voel me er heerlijk.
Ik denk dat ik hier nog effe blijf hangen…