Wedding Blessing...

Een traditionele suthu-bruiloft maak je ook niet elke dag mee; daarom uitgebreid verslag van de trouwdag van Blessing, oudste zoon van onze buren Ivan & Theo.
Aan de trouwerij gingen maanden van onderhandelingen over de bruidsschat – lobola – vooraf; maar gisteren was de grote dag daar.
De bruid trouwde vanuit haar ouderlijk huis in een buitenwijk van Middelburg, 200 km verderop. Daar verzamelden zich rond het middaguur de gasten van de kant van Blessings familie. Op de stoep.
Er lag ook een scharminkelig holstein-pink in een aanhangkarretje te wachten - gelukkig niet op het slagersmes. Beest was bestemd voor de fokkerij. Onderdeel van de traditionele geschenken van de bruidegom aan de familie van de bruid.


We drentelen wat. Aan de andere kant van het hek waren de voorbereidingen nog in volle gang, we konden nog niet naar binnen. Ze waren bijvoorbeeld nog bezig om een zeiltje te spannen tegen de regen.
Wachten dus.
Uiteindelijk ging onder luid gezang het hek open, en trok de schoonfamilie al zingend naar binnen.

Vervolgens begonnen de vrouwen van beide families beurtelings te zingen, in een soort battle, zie filmpje. Als je je ogen dicht deed stond je tussen de rondavels in plaats van in een woonwijk in Middelburg.

Voor de gasten was er zelfgebrouwen maïsbier (dikke, ondoorzichtige witte drank, lijkt meer of kefir) en thee met koekjes. De meeste ooms en neven - ervaren in dit soort evenementen - hadden zelfkoelboxen met bier en sterke drank meegenomen.

Ondertussen was het wachten nog op Blessing. Ivan was weliswaar om half vijf opgestaan, maar je hebt nou eenmaal niet alles in de hand... En vooral Blessing heeft een reputatie hoog te houden op dat gebied.
Zitten en wachten dus.
In de achtertuin werden een schaap en een geit geslacht – ook cadeaus van de bruidegom – en werd de pink aan de waslijnpaal gebonden. Daar hingen even later ook de geit en het schaap aan, netjes uitgebeend. Aan de andere kant hing ook nog een mega-onderbroek aan de lijn...

Blessing arriveerde, maar die moest zich vervolgens nog omkleden in traditionele suthu-outfit. Omdat het een 'traditional wedding' was, liepen ook veel bruiloftsgasten (suthu, zulu, swazi) er traditioneel bij. Vooral de vrouwen. Prachtig!

Het bruidspaar ging even de deur uit, om even later 'officieel' aan te komen bij haar ouderlijk huis. De bruidegom getooid met suthu-hoed, knopkirie en deken, de bruid in Afrikaanse jurk. De stoet trok voor de tweede keer naar binnen, onder luid gejuich en gezang.

Ondertussen werd de achtertuin haastig aangekleed voor de ceremonie: rieten matten werden uitgerold en een ingehuurde decorateur drapeerde doeken en maakte arrangementen met rieten manden met fruit, bloemen, bierpotten et cetera.
Binnen kleedde de bruid zich om in traditionele trouwjurk en blauwgeblokte deken, en om een uur of half vier kon de ceremonie beginnen. Bruid en bruidegom centraal, geflankeerd door bruidsjonkers en bruidsmeisjes, en haar familie aan de ene kant, zijn familie aan de andere kant.

Bruid Winnie (links)wordt naar de bruidegom gebracht. De traditie schrijft een verlegen, deemoedige houding voor...

Na het welkomstwoord - alles in het suthu - werden geschenken van de familie van de bruidegom overhandigd aan de familie van de bruid. Een mooie jas voor schoonvader en oom, overhemden voor de mannen, en luxueuze dekens en dekbedden voor de schoonmoeder en schoonzusjes.

Ook de bruid kreeg een nieuwe deken om, een zachte dikke. Geen overbodige luxe, want het was tamelijk fris. Ik denk een graad of veertien. Maar gelukkig bleef het droog!




(Marcel en Ivan)

Achter het echtpaar aan ging het toen naar het township van Middelburg, waar we zouden eten in een zaaltje. Dat leek ietwat klein voor alle bruiloftsgasten, maar met passen en meten en extra stoelen aanslepen kwam het best goed. De gasten namen plaats aan mooi gedekte ronde tafels, het bruidspaar zat op een podium, er was muziek en er werd Afrikaans gedanst. Ook door ondergetekende; daar scoorde deze mlungu goed punten mee!
Blessing en zijn vrouw kregen vervolgens van de aanwezige gasten geld opgespeld, briefjes van 100 en 50 rand – en desgewenst kon je wisselgeld pakken...
Het eten werd op borden geschept en rondgebracht, en na zo’n middag hangen en wachten ging dat er goed in. De kinderen waren uitgehongerd. Het was ook erg lekker; spinazie-rijst, pap, verschillende soorten suddervlees, gestoofde groenten en bonensalade. Drinken bleef een beetje behelpen, er stonden wel mooie glazen op tafel maar de kannen met jus d’orange hebben we alleen uit de verte gezien.
Ondertussen was het donker geworden, en waaide de karakteristieke township-lucht van kolenkachelrook naar binnen. Om een uur of half zeven was het eten op en begonnen de eerste gasten af te taaien – feest was afgelopen! Maar oké, het was wel twee uur rijden naar huis en zo waren we mooi op tijd thuis. Nou is het wachten alleen nog op Blessing. Die had onze Jeep geleend als trouwauto.
Het kersverse bruidspaar woont overigens de eerste maand bij Ivan en Theo in. De bruid moet volgens de traditie bij haar schoonmoeder in de leer, om te leren koken en poetsen op de manier die haar echtgenoot van huis uit gewend is... Over een maand hebben we weer feest, als de 'makoti' (bruid) is goedgekeurd door haar schoonfamilie. Grappig, al die tradities!
Over pakweg een jaar volgt de 'white wedding', de Westerse trouwerij met kerk en witte trouwjurk, uitwisselen van ringen en alle toeters en bellen... Maar dan wonen we weer in Nederland, dus als we er bij willen zijn, wordt het nog flink sparen!!

Madam & Eve

Altijd fijn, de cartoon van Madam & Eve! (Uit het magazine van de Sunday Times.)

Skemerkelkie

Ik ben het Afrikaans gaan waarderen. Het is een prachtige, rijke, beeldende taal – en een stuk lastiger om onder de knie te krijgen dan je als Nederlander zou denken. Maar vooruit, ons verstaan mekaar. Al blijft het soms ingewikkeld.
Want waar Nederlanders graven met een schep, is het in het Afrikaans precies andersom: ons skep met ’n graaf. Daarvoor staat men douvoordag op, in plaats van voor dag en dauw. Gelukkig is het maar een hanetreetjie (kippeneindje) lopen. Moegewerkt en trek in een kom stevige soep? Vraag dan om sop. Dat heeft niks te maken met de afwas. Die heet hier opwas, en droog gerust af met de vadoek want dat is de theedoek. De stoep is geen stoep maar de veranda. Onze stoep is ’n sypaadjie. Een Nederlander die daarop kuiert maakt een wandelingetje, als Afrikaners kuier op die stoep zitten ze gezellig bij elkaar op visite. Kortom: genoeg stof voor enige spraakverwarring.

Wat te denken van de nieuwslezer die doodernstig voorleest dat de Palestijnen vuurpyle hebben afgeschoten op Israël? Wij rolden bijna van de bank van het lachen, maar Riaan Cruywagen sprak toch echt over een raketaanval. Zo betekent plofstof gewoon explosieven, is springmielies de Afrikaanse variant van popcorn en is een scooter een bromponie. Daarbij dragen ze overigens gewoon een veiligheidshelm en geen pletterpet. Dat is net zo’n studentikoos woord als onze ‘flappentap’ voor geldautomaat. Ook ‘amperbroekie’ voor een string valt in die categorie. Die dingen worden hier deurtrekkers genoemd, wat ik nog ranziger vind klinken dan het Nederlandse reetveter.

De naarste woorden in het dagelijks spraakgebruik vind ik ‘ons’ versus ‘hulle’. Omdat het gesprek dan eigenlijk altijd gaat over de tegenstellingen tussen blank en zwart, en vrijwel altijd in negatieve zin. Hulle kry nou eenmaal niks reg nie.

Maar er zijn ook woorden die ik zó naar Nederland wil meenemen. Padvark houden we erin voor iedereen die asociaal rijgedrag vertoont. En vrot bekt ook een stuk lekkerder dan ons beschaafde ‘verrot’. Idem voor vrek. Vrektes onder het vee klinken nog heel wat ernstiger en definitiever dan sterftes. En het meelevende genadedood komt weer warmer en menselijker over dan het klinische euthanasie. En oogt een bollemakiesie niet veel vrolijker dan een koprol? En wat te denken van een spookasem in plaats van een suikerspin?
Een van de allermooiste woorden is voor mij skemerkelkie. Ik weet er geen goed Nederlands woord voor. In het Engels is het een sundowner, een borrel die je drinkt als de zon ondergaat. Maar sundowners kun je nog luidruchtig achteroverslaan met een groep vrienden in de kroeg. Een skemerkelkie niet. Die drink je samen met je geliefde, stilzwijgend genietend, terwijl de zon bloedrood zakt over de Afrikaanse savanne.

Column in De Gelderlander, 10 april 2010.

Klipkerk

Vanochtend weer trouw naar de gym. De veertig nadert en daarmee de bingo wings; we trekken met behulp van apparaten en gewichten vrouwmoedig ten strijde tegen alles wat verzakt en verslapt. Strikt voor dames, deze curves-klas.
Iron pumping in een Heidelbergs bovenzaaltje, met uitzicht op de kerkklok van de Klipkerk en een parkeerplaats vol bakkies.
Vanochtend ging het lekker, wat zeg ik, LEKKERRR! Eindelijk eens goeie muziek: I’ve got a feeling van de Blackeyed Peas, gevolgd door Locnville’s Sun in my pocket. Bijna hardop meezingen, apparaten moeiteloos op standje 8.
Maar na twee nummers trokken de tannies het al niet meer. Er ging een cd in van Kurt Darren, de locale evenknie van Fransje Bauer. En er ging een golf van verlichting door het zaaltje.
Zucht.
In elk geval klopte de muziek toen wel weer met het uitzicht.

Big Hole

En ineens is hij natuurlijk een hééle grote jongen, met z'n eerste echte tand eruit!!
Ook met deze vriend zullen we wel het orthodontistentraject in moeten, want zijn bovengebit staat naar binnen en 'schaart' met zijn ondergebit (heet dat geen cross bite?). Hij slist ook. Maar die beugel zal moeten wachten tot hij wat meer tanden heeft gewisseld...

Bed & breakfast

Vandaag moesten de twee verdachten van de moord op AWB-leider Eugene Terre’Blanche weer voor de rechter komen. Dit in verband hun verzoek om borgtocht.
Echter.
De jongste verdachte (15 jaar) trok zijn verzoek terug. De jongen krijgt in voorarrest behalve een echt bed om in te slapen ook nog drie maaltijden per dag. Bovendien mag hij ’s avonds tv kijken! Een dergelijke luxe was hem in zijn leven nog nooit eerder beschoren...

Jarig

Ook namens het jarige vlakvark zelf: dank voor alle felicitaties!

Kruger

Dit is wel uiterst decadent: vanaf de stoep van de cottage in Olifants Rest Camp in de Kruger wildtuin de blog bijwerken. Maar het kan kort: we zijn vrijdag aangekomen in het uiterste noorden van de Kruger (Punda Maria kamp) en trekken sindsdien van kamp naar kamp. We zijn de steenbokskeerkring al gepasseerd.















Nu in Olifants dus, met een ongelofelijk mooi uitzicht op de Olifantsrivier vanaf het panoramadek.
We hebben al veel gezien, maar nog geen grote katachtigen. Verder vermaken we ons prima. Genoeg close encounters met olifanten, moerse spinnen en een boomslangetje dat op de picknickplaats uit de boom kukelde.
Vanuit de rimboe weinig nieuws dus. Kom er wel net achter dat AWB-leider Eugene Terre’Blanche afgelopen zaterdag vermoord is. Maar dat is dus onderhand ook al weer oud nieuws. Tja, het risico van vakantie houden...

Morgen gaan we verder naar Satara. We vieren dan ook Marcel z’n 44e verjaardag. Het zal wel iets worden met ruige bushpaden, biesjes kieken en braaien na afloop...