Onderwijs

Zo, Ginus is weer computable. Deze week is de flaptop gemigreerd van een niet geheel authentieke versie van Windows XP naar Windows 7. Vista maar overgeslagen. Ook Microsoft Office is nu vervangen door de 2007-versie. Home&Student, dat Outlook kostte me te veel voor een emailprogramma. En Mozilla Thunderbird doet 't ook best.
Het was wel even prutsen om alle programma’s opnieuw te installeren en om de toetsenbordinstellingen (vooral speciale tekens en accenten) weer te krijgen zoals ik wil, maar het loopt weer – zoals je ziet.

Beide softwarepakketten kostten samen bijna tweehonderd euro. De installatie is gedaan door een klein computerbedrijfje in buurdorp Nigel. Toen ik de laptop had opgehaald, nam ik op de terugweg een liftster mee. Alleenstaande moeder met drie jongens. Ze werkte vijf dagen in de week als bedrijfsbeveiliger en vroeg of ik nog een weekendbaantje voor haar wist. Bleek dat ze als security guard in een maand net zoveel verdiende als wat ik vijf minuten daarvoor in een oogwenk aan mijn computer had uitgegeven: net geen tweehonderd euro... Nou is het wel geen reuze intensieve baan, maar het zet je wel aan het denken.

Donderdag nog een zeer interessante lezing bijgewoond van Jonathan Jansen, een bijzonder intelligente meneer die als een van de weinige academici annex opiniemakers hier ronduit kritiek durft te leveren op de regering. Hij sprak over het morele verval van Zuid-Afrika.
Jansen (onderwijsdeskundige en universiteiten-crisismanager) vertelde hoe hij op bezoek ging bij een universiteit in Kwazulu-Natal. Op de straat vlak voor de universiteit lag een dode man. Maar niemand die zich daar wat van aan trok; schoolkinderen stapten gewoon over het lijk heen, taxibusjes reden er met een boogje omheen. Een beeld dat schokkend duidelijk maakt hoe ver de samenleving het spoor bijster is geraakt.
Tegelijkertijd staat er recht tegenover die universiteit een gewone, niet-particuliere middelbare school, waar nagenoeg 100 procent van alle eindexamenkandidaten slaagt. Landelijk is het zo'n 60 procent. Die school levert (na vervolgonderwijs) meer afgestudeerde ingenieurs op dan welke school ook in Zuid-Afrika.
Het geheim? Doodeenvoudige discipline: scholieren en docenten komen gewoon elke dag op school, correct gekleed, er wordt orde gehouden en les gegeven.
Dat gebeurt helaas steeds minder, volgens Jansen: "Als je eens goed wilt schrikken, loop dan maar eens een willekeurige school binnen in Sowetho." Leraren komen heel laat of helemaal niet op school, houden er bijbanen op na en beginnen halverwege de ochtend alweer aan het afbouwen van de dag. Veel kinderen zien het nut van school daarom niet meer in; het aantal voortijdige schoolverlaters loopt in de tienduizenden.
Ik denk dat veel van dat soort leraren ook niet voor het beroep kiezen omdat ze een passie hebben voor onderwijs. Ze willen een salaris en als ze een salaris kunnen krijgen door ergens voor de klas te gaan staan, worden ze leraar. Voor hetzelfde geld waren ze vrachtwagenchauffeur geworden. En als ze vervolgens ergens een tientje in de maand meer kunnen verdienen, veranderen ze zo van baan.

Jansen is sinds vorig jaar ook rector van de Universiteit van de Vrijstaat. In die provincie is de universiteit nu bezig met het op vrijwillige basis begeleiden van scholen, om de discipline weer terug te brengen: kinderen en docenten die gewoon elke dag naar school komen en les krijgen dan wel geven. Scholen die die begeleiding willen, moeten erin toestemmen dat niet-functionerend onderwijspersoneel mag worden ontslagen. "Want op zwak onderwijs kun je geen sterk land bouwen", aldus Jansen. Helemaal waar. Moge zijn initiatief breed worden opgepakt!